موش‌ها این حیوانات باهوش که شرح قهرمانی‌های آنها در داستانها و فیلم‌های کودکان فراوان آمده است، درعین حال موجوداتی هستند که وجودشان بشر را به وحشت می‌اندازد، وحشت از بیماری و خسارت اقتصادی؛ شاید تصور این مطلب که ما از پس مانده مواد غذایی موش‌ها  تغذیه می‌کنیم برایمان مشکل باشد اما با مشاهده آمارهای موجود باید به این حقیقت اذعان نمود.

گسترش موش ها در سراسر جهان به طور کامل شامل انواع خوش شانسی های محیطی است. آنها می توانند خودشان را بدون مشکل زیادی با محیط های مختلف منطبق کنند. موش می تواند مانند یک شتر بی آبی را تحمل کند. بدن بسیار مقاومی در برابر سقوط از ارتفاع دارند. آنها می توانند مقدار زیادی در برابر اشعه های مختلف دوام بیاورند. زنده ماندن و شنا کردن در طول نیم مایل  از دیگر توانایی های این موجود عجیب است.  در طول نسل ها، آنها نسبت به سموم مختلف مصونیت خاصی بدست آورده اند.

خطر موش:

در نظر بگیرید که موشها به راحتی از بذری که در زمین پاشیده می‌شود تا ریشه، برگ، میوه، دانه و محصولات داخل انبار و مواد غذایی موجود در خانه و غذای پخته شده را می‌خورد و نابود می‌کند حتی از پس مانده مواد غذایی موجود در زباله‌ها نیز روگردان نیست و مهمتر آن که به جای خوردن همه مواد غذایی مقداری از آن را خورده و بقیه را که باقی می‌گذارد قابل مصرف نیست در حقیقت اتلاف غذایی توسط این حیوان بیش از مقداری است که می‌خورد.

اشتهای موش:

• اشتهای حریصانه موش و آلودگی مدفوع او، باعث از بین رفتن مقادیر زیادی غذا میگردد.
• طبق محاسبه متخصصین، جهان ذخیره غله و برنج خود را به میزان سالی ۳۳ میلیون تن، یعنی ابن مقدار برای تغذیه ۲۰۰ میلیون نفرکافیست، از دست میدهد و مقصر عمده موشها هستند.
• جالب است بدانید که ۸۶۰ موش در هر سال ۳۰ تن نان مصرف میکنند.
• داستان آنجایی جالب می‌شود که می‌شنویم مبارزه سالانه با حیوانات موذی ازجمله موش‌ها، بیش از ۱۰ میلیارد تومان هزینه به مدیریت شهری تحمیل می‌کند و باوجود این ‌که شهرداری هرساله حدود بیش از یک میلیون موش را در تهران معدوم می‌کند، اما هنوز هم جوی‌ها و معابر شهر شاهد جولان موش‌های فربه و کثیفی است که هر روز به تعداد آنها اضافه می‌شود.

انواع موش:

• موش قهوه‌ای
• موش سیاه
• موش فاضلابی
• موش باغات
• موش خانگی

آشنایی با موشهای ایران

موش خانگی

مشخصات ظاهری: موش خانگی کوچکترین گونه ی جونده ی خسارت زا است.اندازه ی سر و بدن۶- ۱۰ سانتی متر است . دم نیز در حدود اندازه ی بدن طول دارد . رنگ عمومی بدن قهوه ای روشن مایل به خاکستری است.

مـوش فاضلاب Rattus Norvegicus

این موشها در بخشهای سطحی و پایین ساختمانها فاضلابها انبارهای مواد غذایی و کالا و کارخانجات صنعتی و غیره زندگی می کنند و به زباله ها و زندگی در بین آنها بسیار علاقه مند هستند.اندازه این موش گاهی به نیم متر می رسد و با مهیا شدن شرایط مناسب از نظر غذا ،آب و پناهگاه تاریک در طول سال ۸تا۹بار آبستن شده و به طور متوسط ۷ بچه می زاید. موش فاضلاب لانه خود را در شکاف های جوی آب فاضلابها و درزها و خلل و فرج دیوار در بخشهای پایینی می سازد.موش فاضلاب در فاضلابها که بشتر از هر نقطه دیگری امکان زندگی فراهم است وجود دارد و لانه خود را در محل شاخه های فرعی فاضلاب که خشک است بنا می کند این موش علاقه مند به ساخت لانه است و مشاهده شده که حفراتی را به عمق کمتر از ۱.۵ متر با چندین راه ورود و خروج ایجاد می کند که بیشتر در حاشیه خاکی کانالهای عبور آب است.جالب است بدانید که این موش بسیار مهاجم ، گوشتخوارو شناگر قابلی است.

مـوش فاضلاب Rattus Rattus

این موش به موش سقف یا موش انباری یا موش سیاه یا موش کشتی نیز شهرت دارد .این موش بسیارچالاک و تند و تیز است و براحتی از درخت بالا می رود . این موش زندگی در بالای ساختمانها و سقفهایچوبی را ترجیح می دهد علاقه این موش به مواد غذایی گیاهی بیشتر از مواد حیوانی و گوشتی استولی از مواد غذایی حیوانی هم تغذیه می کند. طبق مطالعات انجام شده در ژاپن ، این موشها عاداتغذایی خاصی را دنبال می کنند و در انبار مغازه های خشکبار خواربار سوپر مارکتها که معمولا غذا را درطبقات بالا قرار می دهند یافت می شوند. این موش نیز به آب بسیار وابسته است بدلیل توانایی حرکت برروی سیمها کابلها طنابهای کشتی براحتی از نقطه ایی به نقطه دیگر حرکت می کند و همچنین شناگربسیار خوبی است. موشهای سیاه یا موشهای سقف لانه های خود را در بخشهای بالای سقف یا درختانمی سازند و در آنجا تولید مثل می کنند این موش نیز همچون موش قهوه ایی ۴۰تا ۳۰ گرم غذا در روزمصرف می کند ولی از نظر اندازه از موش قهوه ایی کوچکتر است . جالب است بدانید در مطالعات انجامشده این موش بر روی درختان کاج و سرو زندگی می کرده نحوه استفاده از دانه کاج را به فرزندان خودآموزش می داده است در حالیکه موش قهوه ایی حتی قادر به باز کردن دانه کاج نبوده است.

عادات و رفتار:

بطور کلی موش‌ها به محیط‌ های ساکت  و تاریک که حرارت معین و ثابت و همچنین رطوبت نسبی داشته باشند علاقه‌مند هستند .

موش‌های بزرگ معمولاً لانه خود را در محیط‌های وسیع نمی‌سازند و همواره سعی در پنهان شدن دارند تا بتوانند به راحتی نوزادان خود را تولید و پرورش دهند , موش‌های نر معمولاً حداقل یکبار در روز محیط اطراف خود را بازرسی می‌کنند و چنانچه تغییراتی در محیط مشاهده نمودند بلافاصله لانه خود را معدوم و جای دیگری را برای خود آماده می‌کنند.

موش‌ها معمولاً یک ساعت بعد از نیمه‌شب فعالیت خود را شروع می‌کنند و این به علت ساکت بودن محیط و عدم حضور انسان است بدین ترتیب موش‌ها با آرامش خاطر به انبارهای مواد غذایی , محل جمع آوری زباله ها , تاسیسات و … خسارت  فراوانی  وارد می‌کنند.

هوش موش:

موش حیوانی فوق العاده کنجکاو، ظریف، باحرکاتی تند و نشاط آور است.

موش به آسانی انس میگیرد و میفهمد که او را به بازی گرفته اند؛ اگر یکی دو روز با او بازی کنید و حرکاتی را یادش دهید، از روز سوم خودش جلوی روی شما به جست و خیز و بازی میپردازد؛ هیچ جا نمیرود و از حرکات شما نمیترسد.

تولید مثل موشها:

• هر موش ماده در سال میتواند ۳ بار تولید مثل کند و هر بار از سه الی هفت بچه میزاید.
• نوزادان نیز بعد از ۴ ماه موش بالغ و کاملی هستند که میتوانند به جفتگیری پرداخته و تولید مثل کنند.
• موشهای بزرگ میتوانند در هر فصلی از سال تولیدمثل کنند.
• تعداد بچه ها در هر زایمان معمولا بین ۵ تا ۱۰ نوزاد است؛ ولی تا ۱۷ نوزادهم دیده شده است.
• یک جفت که سالی سه زایمان دارد، درصورت وجود شرایط مناسب میتواند با محاسبه نظری در عرض سه سال ۲۰ میلیون بازمانده به وجود آورد.
• آزمایش کنندگان تمام سمهای شناخته شده را به کاربرده اند. بنابراین درمواردی که مقدارکشتار تا ۹۵ درصد بوده است، جمعیت موشها در نقطه مورد نظر طی یکسال به حال اول برگشته است.